De plattegrond van Stompwijk rond 1830

Landkaarten worden al duizenden jaren gemaakt. De alleroudste kaarten waren bedoeld om landen of gebieden af te bakenen van andere landen of gebieden. De Romeinen bedienden zich van kaarten die afstanden aangaven tussen steden. De afstanden waren redelijk nauwkeurig, als plattegrond -een beschrijving van de werkelijkheid- waren zij niet goed.

Van Franse komaf: De oorsprong van het Kadaster begint twee eeuwen geleden in Frankrijk. Het absolute regeren van de koning en de macht van de adel en de geestelijkheid zijn voorbij. De politieke macht is op dat moment in handen van de derde stand: de burgers. Onder de leus: liberté, egalité, fraternité wordt een nieuwe samenleving opgezet gebaseerd op vrijheid, gelijkheid voor de wet en eigendom. De Franse republiek bestaat vanaf 1792 tot de kroning van Napoleon tot keizer in 1804.

Het idealisme van de Franse Revolutie bereikt ook Nederland. In de tweede helft van de 18e eeuw ontstaat de democratische beweging patriotten, die zich afzet tegen de alleenheerschappij van Willem V. Na het mislukken van het overnemen van zijn macht in 1787, wijken de patriotten uit naar Frankrijk en vormen daar een leger dat zich in 1795 aansluit bij de Franse troepen. Samen veroveren zij Nederland en zo ontstaat de Bataafse Republiek. Om de Franse soldaten te helpen bij het vinden van hun inkwartieradres, krijgen huizen dan voor het eerst een nummer.

Invoering van de grondbelasting: De Bataafse Republiek blijft zelfstandig tot keizer Napoleon in 1806 zijn broer Lodewijk tot koning van Holland maakt. Deze deed echter in 1810 alweer afstand van de troon, waardoor het enkele dagen later ingelijfd wordt bij het Franse keizerrijk. Dit heeft tot gevolg dat de meeste Franse wetten hier worden overgenomen, waaronder de invoering van de grondbelasting. Om een redelijke grondslag te krijgen voor deze heffing, wordt begonnen met het opmeten, schatten en tenaamstellen van grondeigendom. De vervaardiging van een Kadaster dus.

Als Nederland na de val van Napoleon in 1813 onder regiem van Willem I een zelfstandige staat is, ligt het opmetingswerk enkele jaren stil. Willem I heeft echter geld nodig en bij wet van 11 februari 1816 besluit de koning de kadastrale werkzaamheden weer voort te zetten. Tot 1826 is het resultaat niet onverdienstelijk. Als daarna op grote spoed wordt aangedrongen, vermindert de kwaliteit van de kaarten zienderogen. Vooral na 1829, als besloten is dat het Kadaster op 1 januari 1832 operationeel moet zijn.

De kaarten:

tableau_uitsnede_minuut

Bronnen:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.